Türkiye’de Özelleştirmeler

Türkiye’de özelleştirmeler 1986 yılından itibaren hız kazanmaya başladı. Kamuya ait veya kamunun bir payının bulunduğu kuruluşlardaki kamu hisselerinin özelleştirme kapsamına alınmasıyla bir program başlatıldı. Bu program çerçevesinde, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından yürütülen çalışmalar sonucunda 277 kuruluşta hisse satışı veya varlık satışı/ devri gerçekleştirildi. Bu kuruluşlardan 272’sinde artık özelleştirme kapsamında kamu payı bulunmamaktadır. 1986’dan Temmuz 2024’e kadar olan dönemde toplamda 150.9 milyar TL (71.1 milyar dolar) tutarında tahsilat gerçekleştirildi. Özelleştirmelerin büyük çoğunluğu AKP döneminde gerçekleştirildi. 1986-2004 yılları arasında sadece 4.8 milyar TL tahsilat yapılırken, geri kalan 146.1 milyar TL tutarındaki tahsilat AKP iktidarı döneminde gerçekleştirildi.

AKP döneminde özelleştirmelerle övünülen süreçte, kamunun elektrik dağıtımından tamamen çekilmesi sağlandı. Elektrik üretimi alanında özelleştirmeler ise 2008 yılında başladı. Öncelikle hidroelektrik santrallara (HES) ağırlık verildi. Elektrik dağıtımındaki özelleştirmelerin tamamlanmasının ardından termik santrallerin özelleştirme sürecine geçildi. 2012-2023 yılları arasında 11 termik santral ve 97 HES özel sektöre devredildi.

2012 yılında termik santraller öncesinde özel sektörün kurulu güçteki payı yüzde 43 iken, tamamlanan özelleştirmeler ve yapılan yatırımlarla bu oran yüzde 80’e yükseldi. 0.4 MW kurulu güce sahip Dereiçi HES’in özelleştirme ihalesi Temmuz 2024’te gerçekleşti. Ayrıca, Sekiz HES ve Bozcaada Rüzgâr Enerji Santralı (RES) için özelleştirme çalışmaları devam etmektedir.

İletim Altyapısında Özelleştirme

Elektrik dağıtımının tamamen özelleştirilmesi ve üretim alanındaki özelleştirmelerin devam ettiği bir süreçte, sırada elektrik iletim altyapısının özelleştirilmesi bulunmaktadır. Türkiye Elektrik İletim AŞ. (TEİAŞ), 2021 yılında cumhurbaşkanı kararıyla özelleştirme kapsamına alınmıştır.